ተመለስቲን ስድራቤቶምን እንታይ ይብሉ?

“እወ ተመሊስና፡ ሕጂ ኣብ ገዛይ ምስ ደቀይ ኣለኹ፡” ዝበለ ቢቢሲ ካብ ኣስመራ ዘዘራረቦ ብወገን ከባቢ ጸሮና ከቲቱ ዝጸንሐ፡ ‘ሳህለ’ ዝተባህለ ተቐማጢ ኣስመራ እዩ።

ንሱ፡ እቲ ንዝሓለፈ ሓሙሽተ ኣዋርሕ ዝነበረ ኵነታቶም ብዝርዝር ክዛረብ ፍቓደኛ’ኳ እንተዘይኰነ፡ “ብሓፈሻ እቲ ኵነታት ጽንኵር እዩ ነይሩ፡ ኣብ ሃዋሁ ኲናት ደኣ እንታይ ጽቡቕ’ከ’ሎ ?” ይብል።

ሳህለ፡ እቶም በቲ ንሱ ዝነበሮ ከባቢ ዓስኪሮም ዝነበሩ ኣባላት ዕቝር ሰራዊት ኣብ ኲናት ከምዘይኣተዉ ይገልጽ።

እንተዀነ፡ ብሰንኪ ዕድመ ምድፋእ፡ ኵነታት ጥዕና፡ ድሕሪት ዝገደፍዎም ስድራቤቶምን ደቈምን ዝፈጠሮ ጸቕጢ መብዛሕትኦም ከም ዝተኸላበቱ ብምግላጽ፡ “ኣዝዩ ፈታኒ ሕማቕ ኵነታት እዩ ነይሩ፣ ካብዚኣ ግን እንቋዕ ኣይነውሐት፡” ይብል።

ካልእ ካብ ዞባ ጋሽ ባርካ ዘዘራረብናዮ፡ ‘ሼካይ’ ዝተባህለ ኣባል ዕቝር ሰራዊት፡ “ኣልሓምዱሊላህ - እወ ተመሊስና ኣብ ገዛና ኣለና” ብምባል ዝተሰምዖ ሩፍታ ይገልጽ።

እንተዀነ፡ ብዝጸንሖም ሕዱር ሕማም ይዅን ሕማም ዓሶ፡ ሓደጋታትን ካልእ ኵነታትን ሞይቶም ወይ ሰንኪሎም ገዝኦም ዘይተመልሱ ክህልዉ ከምዝኽእሉ ይኣምን።

ወፈርቲ ኣባላት ዕቝር ሰራዊት ኤርትራ፡ ብመገዲ ምምሕዳራት ከባቢኦም ኣቢሎም ድሕሪ ዝቐረበሎም ጻውዒት፡ ኣብ መፋርቕ መስከረም “ናብቲ ዝተመደበሎም ቦታታት” ክኸዱ እምበር ዝኸድዎ ግንባራት ውግእ ብግልጺ ኣይተነግሮምን ነይሩ።

እንተዀነ ኣብ መብዛሕትኡ ግንባራት ዞባ ደቡብን ጋሽ ባርካን፡ “ከም ተጠባባቒ ሓይሊ፡ ኣብ ተጠንቀቕ” ከም ዝነበሩ እዩ ዝተረኽበ ሓበሬታ ዘረድእ።

እቲ ኣብ ኢትዮጵያ ዝካየድ ዝነበረ ኲናት እናጸንከረ ኣብ ዝኸደሉ፡ ዳርጋ ኣብ ኵሉ ከባቢታት ኤርትራ ጾታ ዘይፈለየ ጽዑቕ ግፋ መንእሰያት ይካየድ ከም ዝነበረ ኸኣ ኣይርሳዕን።

ኣባላት ምክልኻል ነቶም፡ “ካብ ሰራዊት ኮብሊሎም” ከምኡ’ውን ዓቕመ ኣዳም በጺሖም ክነሶም “ንሳዋ ከይከዱ ተሓቢኦም” ንዝበሉዎም ሰባት ንምህዳን፡ ገዛ ገዛ ብምፍታሽ ንስድራ-ቤት እቶም ዘይረኸብዎም ካብ ኣባይቶም እናውጽኡ፡ ነቲ ገዛውቶም ይዕሽግዎ ከም ዝነበሩ ኣብ እዋኑ ተገሊጹ ምንባሩ ይዝከር።

“ኵሉ ይኽተት፣ ሕማም ዘለዎ ድማ፡ መድሃኒቱን ወረቓቕቱን ሒዙ ይኺድ. . . ኣብኡ እዩ ዝጻረ ስለዝበሉ ተሻቒልና ኔርና፡” ትብል ቢቢሲ ካብ ዞባ ደቡብ ዘዘራረባ ‘ኣስመረት’ ዝተባህለት በዓልቲ ሓዳር፣ ሰብኣያ ኣብዚ ቕንያት ብምምላሱ ዝተሰምዓ ሓጎስ እናገለጸት።

“ሽኮርያ ስለዘላቶ ከመይ ክገብር እዩ ኢልና፡ ድቃስ ኣይነበረናን፤ ምስ ከዱ ግን ድሕሪ ወርሒ ኣቢሉ መድሃኒተይ ክወስድ ቸክ ክገብር ኢሉ ኣፍቂዶምሉ፡ ሓደ-ክልተ ግዜ መጺኡና ነይሩ፡” ብምባል፡ ሕጂ ግን ብሂወት ምምላሱ ጥራይ ከም ዘሐጐሳ ትዛረብ።

ከመይ ተመሊሱ? ኣብ ከመይ ኵነታት [ጥዕና] ኣሎ? ንዝብል ሕቶ ክትምልስ እንከላ፡ “. . . ክልተ ዓይኒ ርኢኻ ኣይከውንን እዩ፣ ክልተ ሳዕ ኣይንዛረብን. . . ብሂወቱ መጺኡ ጥራይ፤ እታ ሽኮር ላዕሊ ከይዳ እያ፣ ነብሱ ርሒቝ፡ ፈይፈይ እናበለ እዩ መጺኡና. . . ግን ተመስገን! ከምዚኣ ኢሉ ደቁ ዝሓቘፈኸ ናይ መን ኰይኑ፡” ብምባል ክንዮኡ ከተማርር ከምዘይትደሊ ትዛረብ።

በዓል ቤታ ግን ግቡእ ሕክምና ክረክብ ከምዘድልዮ ዝገለጸት ኣስመረት፡ ዓቕሞም ብዘፍቅዶ ኸኣ ላዕልን ታሕትን ይብሉ ኣለዉ።

ሳህለን ሼካይን፡ ብዙሕ ጥዕናዊ ጸገም ከምዘይነበሮም፡ እንተዀነ “ወትህድርና ምስ ንእስነት እዩ ዝኸይድ፡” ብምባል፡ ምስ ዕድመ ምድፋእ ግን ብዙሕ ከም ዝተጸገሙ ኣይሓብኡን።

እዞም ኣባላት ሃገራዊ ኣገልግሎት ነይሮም፡ ተጣይሶም፡ ደሓር ግን ብመገዲ ህዝባዊ ሰራዊት ናብ ውትህድርና ዝተመልሱ፡ ንኽልቲኡ መድረኻት ብምንጽጻር፡ “ንውልቅኻ እትውንና ህይወት ጥራይ ሒዝካ ምስ ንእስነት ውትህድርና ጸገም የብሉን፡” ይብሉ’ሞ፣ “ስድራን ቈልዑን ገዲፍካ፣ ሓላፍነት ኣብ ዝባንካ” ግን ንቡዙሓት ምኽንያት ጭንቀት ከምዝነበረ የዕልሉ።

ስድራቤታት ከ ከመይ ሓሊፈናኦ?

እቲ ምስ ምግፋሕ ኲናት ሓድሕድ ኢትዮጲያ ተተሓሒዙ ቅድሚ ሽዱሽተ ኣዋርሕ ኣቢሉ፡ ብፍላይ ነቶም ኣብ ውልቃዊ ዋኒኖም ዝነበሩ ኣባላት ዕቝር ሰራዊት ዝቐረበ ጻውዒት ክተት፡ ንብዙሓት ስድራቤታት ኣሸጋሪ እዋን ከሕልፋ ምኽንያት ከም ዝዀነ እዩ፡ ብብዙሓት ዝግለጽ።

እቶም ቢቢሲ ዘዘራረቦም ኣባላት ዕቝር ሰራዊትን ስድራ ቤቶምን፡ ብድሕረኦም ስድራቤታቶም ከም ዝተሸገራ እዮም ዝገልጹ።

ኣብ ጋሽባርካ፡ ኣብ ስርሓት ንግዲ እናነጠፈ ስድራኡ ዝኣሊ ዝነበረ ሼካይ፡ በዓልቲ ቤቱን ደቍን ምሉእ ብምሉእ ካብኡ ይጽበዩ ስለዝነበሩ፡ ብድሕረኡ ኣብ ከቢድ ጸገም ከምዝወደቑ ይዛረብ።

“ከይሓሰብናዮ እዩ እቲ ኵነታት ላዕሊ በጺሑ፣ ካብ ከባቢና ኸኣ ዘርሕቝና ኣይመለሰናን፡ ኣይተዳለናን፣ ስድራ ግድን እዩ ክትሽገር. . .” ብምባል እቲ ኵነታት ሃንደበት ኰይኑ ዕድል ከምዘይሃቦም ይዝክር።

ኣስመረት ብወገና፡ ዝሓለፈ ሽዱሽተ ኣዋርሕ ብፍላይ ናብራ ከም ዝኸበዳ ብምግላጽ፡ “. . . ናብራና ደይ ተደጊፍካ እዩ ነይሩ ቀደሙስ፣ ኣብ እስራኤል ዘሎ ሓወይ ግን ረዲኡና፡” ብምባል ንሓዋ ተመስገን።

“በዅሪ ወደይ ድማ ድሕሪ ኣርባዕተ ሓሙሽተ ወርሒ ኣቢሉ ሳዋ ክወርድ እዩ፡” ዝብል ሳህለ፡ ደቍ ከም ዝጐበዙን ብኡ መንጽር ድሌታቶም ከምዝዓበየን ብምግላጽ፡ በዓልቲ ቤቱ ብድሕሪኡ ኣሸጋሪ ኵነታት ከምዘሕለፈት ብምእማት፡ “እዚ ደኣ ርዱእ እንድዩ፣ ኣበይ ዲና ኔርና?” ኢሉ፡ ነታ “ንዅሉ ክኢላ ዝጸረት” ዝብላ በዓልቲ ቤቱ የመጕስ።

እቶም ብውልቂ እናሰርሑ ስድራ ዝመርሑ ዝነበሩ ዝኸተቱ ኣባላት ዕቝር ሰራዊት፡ ብድሕሪኦም ስድራኦም ንምእላይ ወይ ዝነበሮም ኣታዊታት ንምክሕሓስ ብመንግስቲ ዝተወስደ ዕቱብ ስጕምቲ ከምዘየለ፡ ወሃብቲ ርእይቶ ይዛረቡ።

“እቲ ኣብ ’98 ክንከትት ከለና፡ እቶም ናይ ሚኒስትሪታት ደሞዞም ይቕጽል ነይሩ፤ እቶም ካልኦት ድማ ብውሑዱ ንኽራይ ገዛ ይኽፈል ወይ ሓገዛት ይግበር ነይሩ. . .፡” ብምባል፡ እቲ ኣባል ቀዳማይ ዙርያ ሃገራዊ ኣገልግሎት ዝነበረ ሳህለ፡ ነቲ ቅድሚ ዕስራ ዓመት ዝነበረ ኵነታት ተመሊሱ ይዝክር እሞ፡ “ሕጂ’ሞ ኣይሕሰብን ከማን፡” ብምባል ብዅሉ መዳያት፡ ድሌት ይዅን ትካላዊን ቍጠባዊን ዓቕሚ’ውን ከምዘየለ፡ እዚ ድማ ነተን ስድራቤታት ግዳይ ከምዝገበረን የቐምጥ።

ሼካይ ብወገኑ፡ “. . . ከምቲ ትፈልጦ ጋሽባርካ ከም ቀደም ኣይኰነን ሎሚ፣ ኵሉ ዛሕቲሉ እዩ። መዓልታዊ ሸቂልካ’ውን ኣይከኣልን’ዩ፡” ብምባል ብድሕሪኡ ንስድራኡ ዝዀነ ከምዘይገደፈ ብምግላጽ፣ “በስ ንረቢ ገዲፍናዮም ኬድና” ይብል።

ኣተሓሒዙ፡ “ኣብዚ ሕብረተሰብ ዘሎ ባህሊ ግን . . . ማሽኣላህ. . .!” ይብል’ሞ፡ ስድራኡ ሳላ ኣሕዋቱን ኣዝማዱን ከምዝተዓንገሉ ገሊጹ፡ ንዅሎም የመስግን።

ሻቕሎት ዘጎልቦቦ ተስፋ

ከቲቶም ዝጸንሑ ኣባላት ዕቝር ሰራዊት ኤርትራ፡ ነናይ ወርሒ መንቀሳቐሲ ወረቐት ሒዞም ነናብ ዝነበርዎ ተመሊሶም ኣመት ናብራኦምን ጥዕናኦምን ይገብሩ ከምዘለዉ ይገልጹ።

ኣብ 2018 ዝተፈረመ ስምምዕ ሰላም ኤርትራን ኢትዮጵያን ኣብ ዝተፈረመሉ፡ “ውግእን ወረ-ውግእን ይኣክል” ዝብላ ቃላት ቀዳማይ ሚኒስተር ኣብዪ ኣሕመድ ሓድሽ ናይ ሰላም፡ ራህዋን ምትእኽኻብን ዘመን ዘበሰረ ነበረ።

እንተኾነ ግን፡ እቲ ዓቢ ተስፋ ዝተገበረሉ ሰላም፡ ብልጭ ኢሉ ዝቓሃመ ጥራይ ዘይኮነ፡ ነገራት ናብ ዝኸፈአ ደማዊ ግጭት ብምምርሑ፡ ብዙሓት ኤርትራውያን ብዛዕባ መጻኢ ከምዘይተኣማመኑ ገሩዎም’ዩ።

“እንታይ ክስዕብ ይኽእል?” ዝብል ግን ኣሰካፊ’ኳ እንተዀነ፡ ምስቲ ኣብ ኢትዮጵያ ዝርአ ዘሎ ሃዋሁ ሰላም፡ “ድሕሪ ደጊም ብዙሕ ዘሻቕል የብልናን!” ይብል ሼካይ።

ሳህለ ብወገኑ፡ “ንሕና ጥራይ ዘይኰነስ፡ እቶም ኣብ ምዱብ ሰራዊት ዝጸንሑ’ውን ይምለሱ ኣለዉ፡” ብምባል፡ ዘለዎ ናይ ሰላምን ንቡር ሂወትን ተስፋ ይገልጽ።